CÂY TRỒNG-VẬT NUÔI KẾT HỢP, THÂM CANH VÀ CHUYÊN MÔN HÓA: XU HƯỚNG NÀO Ở TÂY BẮC VIỆT NAM?

Vùng cao Việt Nam đang ở ngưỡng chuyển mình trong quá trình chuyển đổi nông nghiệp. Kết hợp cây trồng – vật nuôi (CLI), điểm mấu chốt của các trang trại hộ gia đình sử dụng ít đầu vào, nhưng hiện đang chịu tác động từ xu hướng chuyên môn hóa nông trại và sự thay đổi trong các thực hành CLI. Hệ thống CLI vẫn có thể duy trì hoặc thậm chí mở rộng, đặc biệt khi được hỗ trợ bởi nguồn lực phù hợp, các cơ chế thể chế hiệu quả và tri thức địa phương. Tuy nhiên, tính bền vững lâu dài của CLI phụ thuộc vào: (1) Giải quyết các ràng buộc về đất đai và lao động; (2) Điều chỉnh các chính sách khuyến khích để ghi nhận tính đa chức năng của hệ thống sản xuất hỗn hợp; (3) Tăng cường hợp tác giữa các trang trại và luân chuyển sinh khối ở quy mô lớn hơn. Các can thiệp chính sách cũng cần vượt ra khỏi mô hình nhị nguyên (tức là giữa hệ thống hỗn hợp và hệ thống chuyên môn hóa), và tích cực theo đuổi những sắp xếp sáng tạo nằm giữa hai cực này. Lập kế hoạch kịch bản có sự tham gia có thể giúp hình dung và đồng thiết kế các lộ trình tương lai cho CLI, sao cho phù hợp với nhu cầu kinh tế – xã hội và các rào cản về môi trường. Cách tiếp cận có tầm nhìn này là cần thiết để bảo tồn đa dạng nông trại và duy trì khả năng phục hồi sinh thái trong bối cảnh hiện đại hóa nông nghiệp đang diễn ra nhanh chóng ở Việt Nam.